بازآفرینی نقش سنتی کتابخانه‌ها در خدمت توسعه فرهنگی 

نشست خبری سی و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران به منظور تبیین برنامه‌های ملی و استانی این نهاد و گرامی داشت هفته کتاب یکشنبه هجدهم آبان ماه در ساختمان مرکزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد. 

آزاده نظربلند دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در نشستی با مدیران و کتابداران، بر بازتعریف نقش سنتی کتابخانه‌ها و ضرورت بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های کشور برای حل مشکلات چندین‌ساله این نهاد تأکید کرد و گفت:   استفاده از تمام ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد، چه از سوی دولت محترم و چه از طریق قانون‌گذاران، می‌تواند در مسیر رفع مشکلات نهاد مؤثر باشد. خوشبختانه ظرفیت‌ها و فرصت‌های موجود در کشور بسیار قابل توجه و مایه افتخار است و باید از آن‌ها در جهت دستیابی به اهداف فرهنگی استفاده کنیم. 

وی با اشاره به گستردگی شبکه خدماتی نهاد افزود: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اکنون ۴۲۲۹ نقطه خدمت در سراسر ایران دارد. از این میان، ۲۷۴۱ کتابخانه و پیشخوان در شهرها، حدود ۸۰۰ کتابخانه در روستاها، و ۵۰۰ نقطه خدمت تحت پوشش ۶۷ خودرو سیار فعالیت می‌کنند. همچنین ۱۸۸ پایگاه مطالعاتی فعال در حال ارائه خدمات هستند. 

نظر بلند تأکید کرد: کتابخانه دیگر تنها مکانی برای امانت کتاب نیست بلکه فضایی برای تعامل، گفتگو و بازآفرینی نقش‌های فرهنگی و اجتماعی است. در کتابخانه‌هایی با فضای کمتر از ۲۰۰ متر مربع که کاربری فرهنگی اجتماعی مؤثر ندارند، تمرکز بر امانت کتاب و برنامه‌های فرهنگی محدودتر است. 

از «پیشخوان فرهنگی» تا «پیک کتاب»؛ توسعه خدمات برای همه اقشار

وی با اشاره به ظرفیت انسانی نهاد گفت: در حال حاضر دو میلیون و ۵۰۰ هزار عضو فعال در کتابخانه‌های عمومی کشور ثبت شده‌اند و ۷۵۰۰ نیروی انسانی در سراسر کشور به‌عنوان خط مقدم فرهنگی در توسعه کتاب‌خوانی فعالیت دارند. هر یک از این نیروها می‌توانند نقطه تماس فرهنگی ما با مردم در اقصی نقاط کشور باشند. 

دبیرکل نهاد افزود: علاوه بر این ظرفیت‌ها، خدمات ویژه‌ای برای گروه‌های خاص از جمله نابینایان، ناشنوایان و سالمندان ارائه می‌شود. کارگروه‌های تخصصی این حوزه‌ها تشکیل شده و جلساتی برای بررسی مشکلات و بهبود کیفیت خدمات برگزار شده است که نتایج آن به‌زودی اعلام خواهد شد. 

وی در ادامه از طرح‌های جدید نهاد برای دسترسی همگانی به کتاب خبر داد و گفت: یکی از برنامه‌های مهم ما محکومیت‌زدایی فرهنگی و در دسترس قرار دادن کتاب برای مناطق فاقد کتابخانه است. در این زمینه از طریق کتابخانه‌های سیار، ارسال کتاب و اجرای طرح «پیک کتاب» تلاش می‌کنیم برای مناطق محروم و مرزی نقاط دسترسی جدید ایجاد کنیم. 

نظربلند تأکید کرد: بازآفرینی نقش کتابخانه‌ها نیازمند هم‌افزایی ملی است و تحقق این هدف تنها با همکاری نهادهای فرهنگی، دولت و قانون‌گذاران امکان‌پذیر خواهد بود. وی گفت کتابخانه‌های عمومی باید به پایگاه‌های اجتماعی و فرهنگی مؤثر در جامعه تبدیل شوند تا سهم خود را در ارتقای فرهنگ کتاب‌خوانی و گسترش عدالت فرهنگی ایفا کنند. 

آموزش و توانمندسازی کتابداران محور تحول در نهاد کتابخانه‌ها 

آزاده به بررسی عملکرد نهاد گفت: کتابداران نقطه تماس ما با خدمت‌گیرندگان هستند و بسیاری از آن‌ها پس از پایان تحصیلات دانشگاهی آموزشی در حوزه کتابداری یا ارائه خدمات دریافت نکرده‌اند. وی افزود در همین ده ماه گذشته یک دوره ملی حضوری با عنوان «کمپ طراحی خدمت برای نوجوانان» برگزار شد که از میان پنج هزار متقاضی، ۱۰۰ کتابدار برگزیده از سراسر کشور در آن شرکت کردند. 

نظربلند از اجرای مدرسه منطقه‌ای خدمت در استان‌های تهران و همدان و برگزاری رویداد رقابتی «کتابخانه برای همه» در خوزستان و چهارمحال‌وبختیاری خبر داد و تأکید کرد: آموزش‌های آنلاین کتابداران نیز تا پایان سال ادامه خواهد داشت. وی معتقد است توانمندسازی کتابداران می‌تواند به تربیت مربیانی منجر شود که در ترویج کتاب‌خوانی، آموزش کودکان و تقویت نقش خانواده در فرهنگ مطالعه اثرگذار باشند. 

وی هدف سفرهای استانی را ارزیابی روندهای مدیریتی و افزایش بهره‌وری سازمان عنوان کرد و افزود: در این سفرها بیش از ۷۰۰ کتابدار توانستند به‌طور مستقیم دیدگاه‌ها و مشکلات خود را با مدیریت نهاد در میان بگذارند. نتیجه بسیاری از این درخواست‌ها به حل مسائل منجر شده و موارد دیگر در دست بررسی است. 

نظربلند تصریح کرد: در مجموع ۲۰ استان کشور در این دوره مورد بازدید قرار گرفته‌اند و در کنار دیدار با مسئولان استانی، افتتاح کتابخانه‌های جدید و بازطراحی فضاهای بومی نیز در دستور کار قرار داشته است. 

قدردانی از کتابداران خدمت‌محور و فعالان فرهنگی در هفته کتاب 

سیامک محبوب سرپرست معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتاب‌خوانی و دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با اشاره به شعار «هم‌خوان» در این دوره گفت:   کتابدارهایی که در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کنند باید به صورت خدمات‌محور دیده شوند و از کسانی که کار مفید و مؤثر انجام داده‌اند تقدیر شود. 

وی افزود: هدف ما معرفی این کتابداران به عنوان الگو برای دیگران است، همان‌طور که فعالان بیرون از حوزه کتابخانه‌ها نیز که به توسعه کتابخانه‌های عمومی کمک کرده‌اند مورد تقدیر قرار می‌گیرند. 

محبوب اعلام کرد: در این دوره ۴ هزار و دویست و سی و شش پرونده برای بررسی عملکرد کتابداران و فعالان حوزه کتاب دریافت شده است. 

وی اظهار کرد:   در بخش خبرنگاران کتاب نیز ۷۹ نفر ثبت‌نام کرده‌اند که این همراهی جامعه رسانه‌ای با حوزه کتاب، مایه مباهات و خوشحالی است.   بخش مهمی از این تقدیرها شامل «نشان خدمت» است که هم در کتابخانه‌ها نصب می‌شود و هم به‌صورت یادبود به فرد برگزیده اهدا می‌شود. علاوه بر آن، اعطای طبقه تشویقی نیز به عنوان نوعی تقدیر پایدار در نظر گرفته شده است تا کتابدارانی که عملکرد مؤثر دارند از مزایای مستمر آن بهره‌مند شوند. 

نشست‌های علمی و افتتاح کتابخانه‌های جدید در راه است 

سیامک محبوب با اشاره به برنامه‌های ویژه این هفته اعلام کرد: یکی از برنامه‌های مهم فرهنگی، رونمایی از سه تدریس رهبر معظم انقلاب برای سه کتاب «خانم‌ها»، «همسفر آتش» و «بد» است. وی افزود این کتاب‌ها از آثار شاخص حوزه زن و خانواده هستند و حاشیه‌های مطالعاتی آن‌ها در استان‌های مختلف کشور بازتاب گسترده‌ای داشته است. 

دبیر هفته کتاب بیان کرد: دو نشست علمی نیز در این ایام برگزار خواهد شد: نشست «خانه برای خواندن؛ نقش خانواده در توسعه سواد خواندن» و نشست «تجربه‌های کتابداران در کاربرانی کتابخانه»، که هر دو در راستای سیاست‌های کلان نهاد برای گسترش فرهنگ مطالعه طراحی شده‌اند.

وی همچنین از برگزاری ویژه‌برنامه‌ای برای صدمین سال تأسیس کتابخانه شیخ در شهرستان اهر خبر داد و گفت: این کتابخانه‌ها بخشی از میراث تاریخی کشور هستند و پاسداشت آن‌ها ضرورت فرهنگی دارد. محبوب اعلام کرد در کنار این مراسم، از کتابی با عنوان «مجموعه جوانی» در کتابخانه مرکزی تبریز رونمایی خواهد شد. 

وی افزود: در طول هفته کتاب، ۲۶ پروژه کتابخانه عمومی جدید افتتاح خواهد شد که از همان روز افتتاح آغاز به کار می‌کنند. همچنین در سطح کشور، حدود ۱۷ هزار برنامه فرهنگی در کتابخانه‌ها و شهرستان‌ها پیش‌بینی شده است. عمده این برنامه‌ها در حوزه کودک و نوجوان طراحی شده، اما تنوع قابل توجهی دارند و هر کتابخانه بر اساس ویژگی‌های منطقه‌ای و نیاز جامعه هدف خود، رویدادهای ویژه‌ای را برنامه‌ریزی کرده است. 

انتهای پیام/